Psikolojik Tefsirin Tanımı Karakteristikleri ve Dayanakları

İki aşamalı olarak geliştirdiğimiz psikolojik tefsirin tanımı, en geniş anlamıyla ve kapsamıyla bu araştırmada son şeklini almıştır. Konu, kapsam, önem, amaç ve yöntem boyutlarını içeren bir tanım geliştirilmiştir. Psikolojik tefsire çağdaş, bağımsız bir tefsir ekolü hüviyeti kazandırılırken, onu teşekkül ettirebilecek belli parçalar bütünleştirilmiştir. Bu parçalardan ilki edebî tefsir bünyesinde yer verilen edebiyat-psikoloji ilişkisine dayalı yorumlama yöntemidir. Bir diğeri, psikolojik i’câz yaklaşımıdır. Üçüncü ana parça ise gerek ilmî tefsir bünyesinde gerekse bağımsız olarak Kur’an’daki psikoloji konularını incelemeyi amaç edinen yöneliştir. Psikolojik tefsir ekolü bu ana unsurlar bütünleştirilerek inşa edilmiştir.

Bu araştırmada psikolojik tefsir / Kur’an psikolojisi, kendine özgü karakteristikleriyle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kur’an’ın psikoloji konularını ele alışının ve Kur’an’daki bu psikolojik muhteva üzerine yapılan psikolojik tefsir çalışmalarının belirgin vasıfları tespit edilmiştir.

Herhangi bir konuda konuşabilmek için kanıtlara ihtiyaç vardır. Hakkında konuşulan şey Yüce Allah’ın Kitâb’ı Kur’an ise delilli konuşmak her zamankinden daha büyük bir zorunluluktur. “Kur’an’da psikoloji”den bahsedebilmek, ilahî kelâmın psikolojik yöntemle tefsirinin yapılabileceğini iddia edebilmek için naklî ve aklî delillere ihtiyaç vardır. Bu araştırmada psikolojik tefsirin imkânına / meşruiyetine dair dayanaklar nasslar ve diğer kültürel unsurlar içerisinden tespit edilerek gösterilmiştir.