Peyami Edebide Edebi Tenkit

Peyam-ı Edebi, Peyam-ı Sabah gazetesinin edebi ilavesi olarak gazeteci-yazar Ali Kemal’in yönetiminde 14 Ağustos 1335/1919-8 Nisan 1336/1920 yılları arasında haftalık yayımlanan otuz iki sayılık bir sanat ve edebiyat gazetesidir. Bu gazetenin 1913-1914 yılları arasında yayımlanan kırk beş sayısı, daha önce yaptığım araştırma ve incelemeden sonra kitap hâline getirilmişti. (Edebiyat Gazetesi Peyâm’da Edebî Tenkit, Kesit Yay., İstanbul, 2010).

Peyam-ı Edebi, yayımlandığı dönem dikkate alınırsa, I. Dünya Savaşı’nın bitimine yakın bir zamanda bütün maddî ve manevi değerlerin herc u merc olduğu bir ortamda gerçekten hasbi anlamda sanat ve edebiyat mes’elelerini gündemde tutma başarısını göstermiştir.

Sanat ve edebiyat dünyasının içinde olan okurlar, lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde öğrenim gören talebeler ve üniversitelerimizin bilhassa Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü mensupları, kendi alanları ile ilgili disiplinlerin mes’elelerine Peyam-ı Edebi gazetesinde de yer verildiğini memnûniyetle müşahade edeceklerdir.
Peyam-ı Edebi’nin yazar kadrosu ve okuyucu kitlesine genel olarak baktığımızda, bu gazetede yazı yazanların geniş bir kültürel ve edebî donanıma sâhip olduklarını görürüz. Okuyucu kitlesi de buna paralel olarak donanımlıdır. Gazete yönetimi, okurlardan gelen eleştiri ve teşvîklere karşı cömertçe sayfalarını ayırmıştır. Bunun en çarpıcı numûnesini Osman Bezmi Dede’nin Ali Kemâl’e gönderdiği ve incelememizde tamamına yer verdiğimiz “Ali Kemal’e Bir Mektub”undan rahatlıkla anlıyoruz.

Peyam-ı Edebi’de Edebî Tenkit’i okuyanlar, 1919-1920 yılları arasında gerçekleşen edebî tartışmaların seviyesiyle bugünkülerin arasında ister istemez bir karşılaştırma yapmaya da sürükleneceklerdi