Kutadgu Bilig Herat (Viyana-Avusturya) Nüshası

İslami dönem Türk Edebiyatı'nın ilk eseri.

Kutadgu Bilig, Türk dil ve edebiyatının XI. yüzyılda yazılmış önemli dil yadigârlarından birisidir. Eldeki bilgiler ışığında İslamî dönem Türk dil ve edebiyatının ilk eseri olan Kutadgu Bilig’in üç nüshası mevcuttur. Özbekistan (Nemengan/Fergana), Mısır (Kahire) ve Herat (Viyana) nüshalarından en derli toplu olanı Özbekistan (Nemengan/Fergana) nüshasıdır.

Yusuf Has Hacib’in kaleme aldığı Kutadgu Bilig adlı eserin Herat (Viyana) Nüshası, bugünkü Afganistan’ın Herat şehrine istinaden Herat Nüshası; Viyana’da bulunan Avusturya Milli Kütüphanesine istinaden de Viyana Nüshası olarak anılmaktadır. Avusturya Milli Kütüphanesi Arapça Yazmalar bölümü 1860 numarada saklanan bu nüsha; 4 Muharrem 843 (17 Haziran 1439) tarihinde Herat şehrinde Uygur harfleri ile kaleme alınmıştır.

Yaklaşık 80 yıl önce Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan Kutadgu Bilig Herat (Viyana) Nüshasının tıpkıbasımı; Herat (Viyana) nüshasının kütüphanedeki orijinal hali esas alınarak yapılmamıştır. Türk Dil Kurumu, 1942 yılında yayımladığı bu tıpkıbasımda Radloff tarafından pek çok ekleme ve düzenleme yapılarak 1890’da yapılan tıpkıbasımı esas almıştır. Fakat bizim yaptığımız çalışma doğrudan Herat (Viyana) nüshasının kütüphanedeki özel çekim fotoğraflarına yani eserin orijinal şekline dayanmaktadır. Bu bakımdan çalışmamız, Radloff ve Türk Dil Kurumu’nun yaptığı tıpkıbasımlardan farklı ve özgün nitelik taşıması bakımından sahasında ilktir.