Diplomasi: Ma'lumat-ı Esasiyye

Osmanlı Devleti, bir yandan Avrupa devletlerinin saldırıları, diğer yandan milliyetçi ayaklanmalar sonucu XIX. yüzyılda çöküş emareleri göstermeye başlamıştı. Bu sırada Osmanlı yöneticileri, diplomatları ve aydınları “Bu devlet nasıl kurtulur?” sorusunun cevabını bulmaya çalışıyorlardı. II. Abdülhamid döneminde, 13 yıl Paris elçiliği yapmış Salih Münir Paşa, Osmanlı Devleti’nin yaşadığı yenilgileri ve diğer tüm kayıpları, dünya çapında Osmanlı yöneticilerinin, diplomatlarının yetişmemesine ve diplomasinin gerçek manada bilinmemesine bağlıyordu. Bu sorunun çözümüne yardımcı olabilmek için elçilik döneminde kazandığı tecrübeleri, Avrupa kaynaklarıyla birleştirerek diplomasiye dair bir kitap yazmaya karar verdi.

Salih Münir Paşa, inceleme, sadeleştirme ve tam metnini birlikte verdiğimiz elinizdeki Diplomasi: Ma’lûmât-ı Esâsiyye adlı söz konusu çalışmasıyla, Osmanlı diplomatlarına, diplomat adaylarına ve devlet adamlarına âdeta bir el kitabı hazırlamıştır. Eserde, diplomatlık, bir diplomatın taşıması gereken nitelikler, diplomatik yazışma ve görüşmeler, uluslararası ilişkilerin doğası, diplomatik ilişkilerde dikkat edilmesi ve kaçınılması gereken hususlar, izlenmesi gereken politikalar, Avrupa devletleri, Osmanlı yönetici ve diplomatlarının tarihsel süreçte yaptıkları hatalar, Avrupa devletlerinin birbirleriyle ilişkileri ve meşhur devlet adamlarının özellikleri, kara ve deniz kuvvetlerinin taşıması gereken nitelikler gibi birçok konuda ayrıntılı bilgiler verilmektedir. Kitap, kapsam itibariyle yalnızca diplomatların değil, devlet adamlarının, askerlerin ve Osmanlı Devleti’nin son dönemiyle ilgilenen tüm okuyucuların ilgisini çekebilecek orijinal bilgi ve tavsiyeler içermektedir.