Ünlü Türk Nüktedanları ve Hazırcevapları

İlkçağlardan günümüze gelinceye kadar hemen her coğrafyada nükte, mizah ve hazırcevaplılık; yaşanılan dönemin özelliklerine, hayat şartlarına bağlı şekilde birçok insanı yakından ilgilendirmiş, sonuçta milletlerin ayrılmaz bir parçasını oluşturmuştur.

Nükte; herkesin kolayca kavrayamadığı ince anlamlı, sanatlı, düşündürücü ve ayni zamanda hoşa giden, insanı gülümseten söz, demektir. Eskiden, bu tür sözleri dile getirme ustalığını gösteren kimselere “nüktedân” adı verilmiştir. Bunun halk arasındaki en yaygın ifadesi, “nükteci”dir.

Mizah ise; lâtife, şaka, eğlence ve gülmece anlamını taşır. İçinde gülme unsuru, yani gülmece bulunan, gülme özelliği taşıyan eğlenceli söz, yazı ve resim niteliğindeki karikatürlere, “mizahî” adı verildiği herkesçe bilinmektedir. Bu kelimenin batı dünyasındaki karşılığı, “Humour” (Humor)'dur.

Hazırcevaplılık da, çoğu mizah yüklü nükteli karşılıkların, söylenen bir söz üzerine hemen o anda, hiç geciktirmeden çabucak verilmesidir. Bu ise, çok ince bir zekâyı, yaratılış kabiliyetini ve söyleyiş gücünü gerektirir. Verilecek hazırcevaplarda, kullanılacak kelimelerin ve onlarla kurulacak cümlelerin anlam zenginliğine ve çarpıcı, şaşırtıcı bir etkileme gücüne sahip olması şarttır.

Kitabımızın, siz değerli okuyucularımıza ve gelecek kuşaklara, gülerken düşündürücü ve aynı zamanda uyarıcı, yol gösterici nitelikte yarar sağlaması, bizim için büyük bir sevinç, mutluluk vesilesi olacaktır.

15 Mayıs 2017 - İstanbul Prof. Dr. Önder GÖÇGÜN